O sztuce. Blog Justyny Napiórkowskiej

Życzę Państwu udanej majówki!   Udostępnij

Twórczość niewielu artystów ludowych przebiła się oficjalnego obiegu artystycznego. A przecież jak rzadko kiedy ich prace są sztuką czystą, prawdziwą, dosłownie i w przenośni zwaną naiwną. Przypadek Nikifora jest szczególny. Legenda o łemkowskim pochodzeniu, nieznany ojciec, analfabetyzm, wada wymowy i częściowa głuchota... To wszystko skazywało Nikifora na wewnętrzną banicję. To wszystko jednak, zamykając go na kontakt ze światem, otwierało na sztukę postrzeganą jako codzienna, pełna łagodnej pasji, uporczywa praca malarska. Nikifor malował na fragmentach kartonów, skrawkach papieru , okładkach zeszytów. Niedbałość warsztatowa- tak należałoby opisywać prace Nikifora, gdyby powstały ręką profesjonalnego artysty. Ale ich twórcą był niepotrafiący składnie mówić dziwak znany z krynickich promenad. To właśnie malarze profesjonalni, ci którzy zazwyczaj zazdrośnie strzegą miejsca na parnasie sztuki dostrzegli i odkryli Nikifora, doceniając jego dziecięcą swobodę kompozycyjną, własny języ...

10 kwietnia 2010 roku zmarł Tomasz Tatarczyk. Jest coś niepojętego w tej dacie, która zagarnęła przecież całą Polskę w nastrój żałoby. Zmarł tego dnia także malarz- artysta wybitny, twórca osobny, człowiek świadomie uciekający od wrzasku świata. Przez lata żył i tworzył w nadwiślańskiej wiosce, flisackim Męćmierzu pod Kazimierzem. Życie i praca w zatopionym w przyrodzie i wciąż funkcjonującym w wyznaczanym przez nią rytmie miejscu pozwalała osiągać stany niemal mistycznego skupienia, tak odczuwalne w obrazach Tatarczyka. Jego twórczość była dotykaniem tajemnicy, chwytaniem niewypowiedzianego i snuciem wokół niego melancholijnej refleksji. Obrazy rozgrywał malarz kontrastem barw, najczęściej ograniczając paletę do bieli i czerni, szarości, niekiedy ciemnych brązów. Uzyskiwał niezwykły efekt milczących płócien, z mocą zatrzymujących widza w tej niemej kontemplacji. Fragment łodzi, droga prowadząca po linię łączącą niebo i ziemię, patyki z paleniska, pies w kałuży, horyzont lasów...

Minęły najsmutniejsze dni. Otrząsamy się i wracamy do siebie po wydarzeniu, które jak hekatomba zubożyło Polskę. Publicyści odchodzą od elegijnego tonu na rzecz realizmu. W prasie mniej wielkich liter, mniej równoważników zdań. Jak blisko 40 milionów Polaków przeżyłam w tych dniach narodową tragedię. Wielokrotnie byłam wśród tłumów w Warszawie i w Krakowie, to wyciszając się w nim, to wsłuchując, konfrontując mój światopogląd z tym co myślą inni, wyrażonym  w przypadkowo usłyszanych urywkach zdań. Otrzymałam tyle pięknych momentów spontaniczności i życzliwości. Tyle sygnałów od znajomych i przyjaciół ze świata, od Japonii po Estonię. Próbowałam ogarnąć symbolikę zdarzeń, podporządkowując moc zdarzeń wyższemu niż ludzki porządkowi. Doświadczyłam katharsis, wpadłam w polski romantyzm i cieszę się z tego. Spotkałam z ludźmi, którzy myślą zupełnie inaczej. Uczestniczyłam w debacie - na ulicy, na forach internetowych , w rozmowach z przyjaciółmi. Tragedi...

Płakać z płaczącym to ulga w cierpieniu.  William Szekspir Ostatni tydzień był w Polsce czasem płaczu. Rozkwitły kwiaty na drzewach, wiosna  niezauważalnie wymknęła się w plenery. Zieleń wokół koi wzrok. Ale w sercu pozostał smutek i żal. Polacy połączyli się we wspólnym opłakiwaniu Ofiar katastrofy. Po chwili rozdzielili awanturą o Wawel. Czuję przez to bezsilną złość i rozczarowanie. Kiedy po raz pierwszy usłyszałam niespodziewaną informację o Wawelu, byłam zaskoczona. Pojawiła się wątpliwość. Zgadzam się, że Archikatedra Św Jana w Warszawie byłaby lepszym, bo nie kontrowersyjnym wyborem. Potem oddałam sprawę racjonalnemu myśleniu. Złożyłam fakty w jedną całość. Lech Kaczyński był Prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej. Zginął tragicznie w czasie sprawowania służby. Niewątpliwie był wielkim i oddanym patriotą,choć jak widać istnieją różne, równie szlachetne wersje patriotyzmu. Kuria w uzgodnieniach z rodziną i marszałkiem Komorowskim podjęła wyboru...

„...i cisza jest na wysokościach,  i dymi mgłą katyński las...” Fragment  wiersza "Guziki" Zbigniewa Herberta znalazł się na stronie internetowej Prezydenta Rzeczpospolitej. Chciałam usłyszeć przemówienie Pana Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Katyniu. Zamiast tego zabrzmiał jednak najbardziej tragiczny, niewyobrażalny akord. Niesiemy najmocniejszy, najbardziej wymowny symbol skrywający się w Ziemi Katyńskiej - jej ofiarny charakter. Życie 96 znakomitych, Wielkich Postaci polskiej polityki, nauki,życia społecznego i religijnego poległo na Ołtarzu Ojczyzny. Katyń nie potrzebował już więcej ofiar, a jednak je zebrał. O Katyniu teraz usłyszał cały świat. Dla mnie, dla moich bliskich - jak dla wielu osób ta tragedia mieści w sobie osobisty wyraz. Miałam zaszczyt poznać kilka z osób , które zginęły w lesie smoleńskim. Zajrzę do odłożonego na półkę tomu wierszy, który otrzymałam od kapelana prezydenckiego księdza Romana Indrzejczyka, zobaczę filmy, w których znakomite ...

Dziś rano nad Smoleńskiem rozbił się samolot prezydencki z polską delegacją na obchody Rocznicy Katyńskiej. Zginął Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Lech Kaczyński z Małżonką, ostatni Prezydent Rzeczpospolitej na Uchodźstwie- Ryszard Kaczorowski.  88 ofiar. Wielka , narodowa tragedia. Kolejne, losowe spustoszenie politycznych elit Polski. To niewyobrażalna tragedia, daleka od codziennych spraw polityki. Łączę się w żałobie z Rodzinami Ofiar. Na reprodukcji: "Żałobne wieści" z cyklu "Polonia": Artura Grottgera Wiemy już niestety, że liczba ofiar jest jeszcze większa. 96 osób. 96 wybitnych postaci. Udostępnij

Szanowni Państwo, chcę się z Państwem podzielić bardzo miłym dla mnie wydarzeniem - otóż zostałam wybrana do grona europejskich ekspertów do spraw kultury powołanego przy Komisji Europejskiej. Justyna Napiórkowska Udostępnij

W Galerii Katarzyny Napiórkowskiej pokazujemy właśnie kilkanaście prac Stasysa Eidrigeviciusa . To prawdziwe białe kruki- ekslibrisy i rysunki z początku lat 80-tych. Patrząc na sztukę Stasysa, myślę o miejscu, z którego się wywodzi. Ojczyznę Stasysa widzę w brązach i szarościach, barwach szlachetnych jak te z cyklów pasteli. Wyobrażam sobie równinne pejzaże i rozrzucone wśród pól i lasów osady, wszystko w szarościach. Widzę wieś litewską, zanurzoną w bujnej przyrodzie, dość odległą od sowieckiego centrum  i przez to w miarę przez centrum zapomnianą, bo szczęśliwie wystarczająco niestrategiczną. Zamieszkaną przez ludzi zbyt skupionych na codziennym rytmie, by zaprzątać sobie głowy ideologią. Zagrody połączone polnymi dróżkami. Pejzaże nadniemeńskie. Wiejską krainę prostoty -  dość szczęśliwą, żyjącą rytmem narodzin i śmierci.Pierwotną i prawdziwą, jak u Miłosza. Z rozmów i lektur domyślam się, że ten opis wsi , w której przyszedł na świat i wychowywał się Stasys Eidrigevi...

Złożenie do grobu- jeden z najpiękniejszych obrazów Caravaggia. Oglądałam go kilka dni temu w Rzymie. Cichy smutek i żal Marii Magdaleny, rozpacz Marii Kleofasowej,   pełne pokory skupienie Matki Jezusa. Gesty mężczyzn, zgiętych pod ciężarem niesionego ciała. Nikodem i Jan składają ciało Chrystusa  do grobu.  Towarzyszą im trzy Marie. To ci, którzy najdłużej stali pod Krzyżem. Na twarzy Nikodema rysuje się wątpliwość. Czyje ciało niosą? Kim naprawdę był Jezus? Pozostali zdają się mieć nadal pewność, nie tracić wiary w swojego Mistrza. Cała scena rozgrywa się już w mroku, który otoczył ziemię na kilka godzin. Szczególnie u Caravaggia ważne jest wydobywanie sceny z ciemności. Bolesny żal stał się udziałem tych, którzy pozostali. Oni teraz stoczą walkę ze zwątpieniem. Aż do momentu, gdy najpierw przy pustym grobie, potem w drodze do Emaus ich wiara , ich żarliwość znów zostanie podsycona nadzieją. Szanowni...

W Rzeczpospolitej - jak co roku - ukazał się ranking artystów . Oto pierwsza dziesiątka artystów (miło mi pomyśleć, że prace większości tych artystów pokazujemy Państwu na codzień w naszych galeriach ): 1. Mirosław Bałka 2. Tadeusz Kantor 3. Jerzy Nowosielski 4. Andrzej Wróblewski 5. Magdalena Abakanowicz 6. Henryk Stażewski 7. Alina Szapocznikow 8. Roman Opałka 9. Jan Tarasin 10. Wojciech Fangor W sumie w rankingu uwzględniono 317 artystów i trzy grupy artystyczne. Artystów wskazywały galerie. Ranking z założenia stanowić miał polską wersję międzynarodowego KunstKompassu  wydawanego już od czterdziestu lat przez niemieckie pismo Capital. Dobrze, że kompas sztuki powstał. Ale podchodzić do niego należy z dystansem. Po pierwsze, porównywanie sztuki jest niemożliwe. I to także w czysto ekonomicznym wymiarze. Jak porównać artystów realizujących np sztukę dla przestrzeni publicznej z tymi, którzy tworzą kameralne prace w zaciszu pr...

Zapraszam Państwa serdecznie do wysłuchania rozmowy ze mną w audycji poświęconej inwestowaniu na rynku sztuki - dziś po godzinie 15 na antenie I Programu Polskiego Radia!  www.polskieradio.pl/jedynka Na zdjęciu : Modern art, olej na płótnie, Tomasz Daiksler, Galeria Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej