Comme une Parisienne

Paryż, Boulevard Saint Germain. W Café de Flore, podobnie zresztą jak w Deux Magots krzesła ustawione są równolegle do ulicy. Zwyczaj paryski. W Paryżu kawiarnia to trybuna. Stolik to punkt obserwacyjny. Ulica to scena. Arena amfiteatru w mieście świateł.

To miasto, to dzieło Haussmanna, prefekta departamentu Sekwany, który za Napoleona III rozprawił się ze średniowiecznymi piwnicami i barokowymi kościołami, pozostawiając tylko te, które podporządkowały się geometrycznemu rygorowi nowych arterii. Dzisiejszy Paryż to miasto o szerokich alejach i gwieździstych skrzyżowaniach. Wysiadam z Thalysa, którego cichy bieg przeszywa powietrze między brukselskim Gare de Midi a paryskim Gare du Nord. Wychodzę z przeszklonej hali dworca i szybko zanurzam się w Paryż. Mój Paryż. 

W Paryżu jestem w celach naukowych. Chcę zajrzeć do archiwów mieszczących w sobie przeszłość miasta, przeszłość ludzi, którzy tworzyli jego mit. Ale także usiąść przy stoliku, gdzie siadał Picasso i popatrzeć na ulicę, na którą patrzyła Tamara Łempicka. Zaczerpnąć miasta, które przyjmowało wszystko i wszystkich. Na przykład malarza z Witebska. Chagall malował później wielokrotnie wieżę Eiffla, tak przeciwstawną jego malarskiej wizji. Bo wieża co prawda pnie się stalowym ramieniem w niebo, ale przecież jest też solidnie związana żelaznymi fundamentami z gruntem, z Polami Marsowymi w paryskiej siódmej dzielnicy. Zupełnie inaczej niż na obrazach Chagalla, gdzie prawie nic nie poddaje się grawitacji, nic nie trzyma się ziemi. 

Mam to szczęście, że po mieście mogę poruszać się w miarę intuicyjnie. Spędziłam tu dość dużo czasu, między polską stacją naukową, a Sciences Po, uczelnią przy rue St Guillaume. Te dwa miejsca na dwóch brzegach Sekwany zszywa linia autobusu 95. Powinien to być oficjalny autobus turystyczny, wiozący spragnionych miasta od Gare Saint Lazare, przed złotą fasadą Opery Garnier, łukiem obok Comédie Française, przez most, przez Sekwanę, gdzieś na wysokości Quai d`Orsay, do wąskich uliczek galerników i marszandów- rue de Bac, rue de Seine. Tu po południu mam kilka spotkań z artystami.  

W Paryżu postanowiłam przyjrzeć się Paryżankom. Wiem na pewno, że Darwin w teorii trochę się mylił. Owszem jest homo sapiens, ale wewnątrz gatunku jest jeszcze czytelny podział na homo ludens, homo laborans, homo sovieticus, który przetrwał dziejowe zmiany, istnieje nawet odrębny homo, który "homini lupus est". No i jeszcze człowiek z Paryża. Parisien i Parisienne. 

To ostatnie zjawisko interesuje mnie najbardziej. Zwłaszcza w wydaniu damskim. Paryżanki. Źródło inspiracji dla kobiecego świata. Są nieokreślone, ale trwałe jak wzór z Sèvres, do rozpoznawania czym jest maksimum kobiecości. Profesjonalistki w  robieniu z rodzaju żeńskiego czystego atutu. Nawet jeśli przy tym są feministkami, sufrażystkami, buntowniczkami, hipsterkami, zawsze pozostaną Paryżankami. Wzorem stylu i noszonej z łatwością kobiecości. 

Panowie, nie czytajcie tego tekstu. Możecie poznać tajemnicę, która sprawia, że mogło Wam się kiedyś zdarzyć stracić głowę. Bo jakiś przelotny uśmiech, jakaś falbanka, jakaś koronka, jakaś wstążka mignęła Wam przed oczami, a Wy podążyliście za nią. Jakiś zmaterializowany wyraz uroku, atrybut wdzięku. To wszystko jest w Paryżankach. Nie w wyniku wojennej strategii, nie wskutek prowadzonej wojny rodzajów, ale według wrodzonego genu uwodzenia.

To wszystko można spokojnie zaobserwować z areny w kawiarni przy Saint Germain, niekiedy w naturalny sposób stając się uczestnikiem/ uczestniczką zdarzeń. Podchodzi barista i proponuje: „Kawa? Woda? A może une coupe de champagne, żeby uczcić naszą nową znajomość!”, żartuje.  Uśmiecham się, proszę o petit café.    

W jednym z pism czytam sondaż. Etre comme une Parisienne. Niespodzianka. Wynika z niego, że jestem odrobinę Paryżanką. Biografia Paryżanki jest złożona z przypadków i celowych działań. Ale i poświęceń. Dla Paryża decyduje się mieszkać na 9 metrach kwadratowych. Jeździ na rowerze w wysokich obcasach. Używa karminowej szminki. Dla Paryża przemierza codziennie niezmierzone tunele metra, gdzie jak w drodze Orfeusza wiedzie ją muzyka undergroundowych kwartetów. W Paryżu wpada na kieliszek wina w La Palette, czekając czterdzieści minut na stolik w cieniu kwitnących jabłoni. W Paryżu odwiedza 3 wernisaże tygodniowo, z łatwością wnikając w wieczorną debatę o transcendentalności pejzażu w obrazie młodego malarza z Hong Kongu. W Paryżu ma swoje miejsca. Bagietkę kupuje codziennie w tej samej boulangerie, na facebooku zdobywa informacje o private sales i spotkaniach klubu książkowego. Wiosną wybiera się na aperitif na jednym z paryskich tarasów, skąd roztacza się niebywały widok na jej miasto. Spotyka się z mamą na lunchu w Galeries Lafayette. W metrze czyta nowość wydawnictwa Flammarion. W Le Figaro wczytuje się w artykuły z działu „Społeczeństwo”, angażując się w sytuację w tak zwanym trzecim świecie. Jest brunetką lub blondynką. W sukience albo w spodniach. W biżuterii lub ascetycznie- ale zawsze zgodnie z jakimś osobistym rygorem, który sprawia, że wszystko jest w jakiejś niebywałej harmonii - z jej wnętrzem i z jej otoczeniem- z klonami przy paryskim Bulwarze, z zapachem kawy, z tłumem na Champs-Elysées, ze słońcem i z deszczem. Jak w piosence Joe Dassin. 

Tak, être comme une Parisienne, to mieć osobliwy instynkt, pełną i bezwarunkową zgodę na swoją odrębność w świecie. Jak milion Paryżanek. 

PS W Paryżu warto zobaczyć wystawę Łempickiej w Pinakotece, Giotto w Luwrze i Chagall w Muzeum Luksemburskim.